Bir kişi yanınızda nöbet geçirdiğinde neler yapmalısınız?

Öncelikle sakin olun, hastanın yanından ayrılmayın, yardıma ihtiyaç varsa başkasını çağırın.

• Hastanın hareketlerini durdurmaya ve/veya engellemeye çalışmayın.
• Hastayı güvenli bir yere yatırın.
• Yaralayabilecek ucu sivri veya sert eşyalardan (sivri köşeler, vb.) hastayı uzaklaştırarak veya bunları hastanın yanından uzaklaştırarak hastayı koruyun.
• Sıkı giysileri varsa giysilerini gevşetin (kravat, kemer gibi), şayet takıyorsa gözlüğünü çıkartın.
• Sırt üstü yatar pozisyonda ise onu bir yana doğru yatırıp, tükürüğünün veya varsa kusmuğunun dışarı akmasını sağlayın. Rahat nefes alması için mümkünse ağzını ve solunum yolunu açık tutun.
• Ağzı-dişleri kapalı ise açmaya çalışmayın.
• Dişlerinin arası açıksa battaniyenin kenarı, ceketinizin kenarı gibi yumuşak bir maddeyi bireyin ağzının üstte kalan kısmına koyun. Tüm ağzını kapatacak şekilde olursa kusmuğu akciğerlere kaçabilir, boğulabilir. Amaç, dişlerin dili ısırmasını önlemektir.
• Asla ağzına sert bir cisim koymayın, dişlerini kırarsınız.
• Yumuşak madde olarak ASLA ve ASLA kendi parmaklarınızı ağzına koymayın. Nöbet sırasındaki kol ve bacaklarındaki hareketleri ÖNLEMEYE ÇALIŞMAYIN, kırık ve çıkığa neden olabilirsiniz
• Nöbet sırasında ilaç, yemek vermeye veya su içirmeye çalışmayın,
• Nöbetin geçmesine yönelik bir şey yapmayın. Soğan, kolonya vb. şeyler koklatmayın.
• Epilepsi krizi olduğu anlaşılmışsa, yapay solunum veya kalp masajı yapılmasına gerek yoktur.
• Hastanın üzerinde epilepsili birey olduğunu gösteren ve/veya neler yapılması gerektiğini açıklayan bir kart veya sağlık karnesi olup olmadığına bakın.
• Unutmayın ki nöbet sonrasında kişi sıklıkla yorgun ve ne yaptığını bilemez haldedir. Dolayısıyla bu aşamada elinizden geldiğince sakin ve güven verici olun. Engellemeler olumsuz olabilir.
• Ancak, açık bir pencereye veya yola doğru gitme vb. davranışlar sergileyen hastalara elle temas etmektense karşılarında etten bir duvar örerek engellemek daha doğru olur.
• Nöbet sırasında bireyin nasıl hareketler yaptığını (başı sola döndü, sağ kolu kasıldı vb) dikkatli izleyip doktor ve hasta yakınlarına bilgi verin.
• Nöbet bitiminde birey şaşkın ve kafa karışıklığı olabilir, hemen uyku uyuyabilir.

Ne zaman ambulansa gerek vardır?

Aşağıdaki durumlardan herhangi birisiyle karşı karşıya iseniz, ambulans çağırın:

• Hasta suda nöbet geçirdiyse (örneğin, yüzerken)
• Hastanın üzerinde epilepsili olduğuna dair hiçbir bilgi yoksa veya bu nöbetinin epilepsi nedeniyle geçirilip geçirilmediğini bilmiyorsanız
• Kişi yaralanmışsa, gebeyse veya şeker hastasıysa veya bilinen başka bir hastalığı varsa
• Nöbet süresi 5 dakikayı aşmışsa
• İkinci nöbet, ilk nöbet bittikten sonra hiç şuuru açılmadan başlıyorsa

Egzersiz sırasında nöbet olduğunda ne yapmalıyız?

• Oyun alanında bir epilepsi nöbetiyle karşılaşırsanız, ilk dikkat etmeniz gereken şey kişiyi yaralanmalardan korumaktır. Bu amaçla zarar verebilecek olan cisimler etraftan uzaklaştırılmalıdır.
• Sırt üstü yatar pozisyonda ise onu bir yana doğru yatırıp, tükürüğünün veya varsa kusmuğunun dışarı akmasını sağlayın. Rahat nefes alması için mümkünse ağzını ve solunum yolunu açık tutun.
• Ağzı-dişleri kapalı ise açmaya çalışmayın.
• Dişlerinin arası açıksa battaniyenin kenarı, ceketinizin kenarı gibi yumuşak bir maddeyi bireyin ağzının üstte kalan kısmına koyun. Tüm ağzını kapatacak şekilde olursa kusmuğu akciğerlere kaçabilir, boğulabilir. Amaç dişlerin dili ısırmasını önlemektir.
• Asla ağzına sert bir cisim koymayın, dişlerini kırarsınız.
• Yumuşak madde olarak ASLA ve ASLA kendi parmaklarınızı ağzına koymayın.
• Nöbet sırasındaki kol ve bacaklarındaki hareketleri ÖNLEMEYE ÇALIŞMAYIN, kırık ve çıkığa neden olabilirsiniz
• Sıkılmış yumrukları açmaya çalışmayın. Kkırık ve çıkığa neden olabilirsiniz, bunun nöbet geçiren kişiye herhangi bir yararı olmaz.
• Nöbetler genellikle 2-5 dakika sonra kendiliğinden durur.
• Nöbet sonrasında hastaların zihinsel fonksiyonlarında, şuur, motor ve duyusal fonksiyonlarda geçici bozukluklar olabilir.
• Nöbetten sonra hava yolu, solunum ve dolaşımın durumu kontrol edilmelidir. Kalp ve solunum durması olduğundan EMİN olduktan sonra kalp masajına başlanmalıdır. Emin değilseniz sağlık görevlisini veya ambulansı bekleyin.
• Hasta güçlükle soluyor, nöbetler hiç durmaksızın devam ediyor ya da hasta kendi yaraladı ise ambulans çağrılmalıdır.

Acil yardım gerektiren durumlar

• Nefes almada sorun varsa
• Kalp masajı gerekiyorsa
• Şuur açılmadan art arda nöbet olması
• Alışıldık uyanma süresinden uzun süren kendine gelme varsa (nöbet sonrası hastanın kendine gelmesi genellikle 30-60 dakika olabilir)
• Daha önce nöbet geçirmemiş bir kişide ilk epilepsi nöbetinin olması

KAYNAKLAR

http://www.turkepilepsi.org.tr/menu/41/epilepsi-ve-ilk-yardim.